Kronika w kamieniu (SEDNO)

Bohaterem powieści Ismaila Kadarego, „Kronika w kamieniu", jest Gjirokastra, gdzie albański pisarz spędził młodzieńcze lata. Miasto, nienazwane wprost w powieści, pozostaje wierne swoim prastarym zwyczajom, uosabia swoiście herbertowski „kamienny sens", a Kadare staje się tego miasta wyśmienitym kronikarzem. Opisane w książce wydarzenia dzieją się w latach 1940–1943, w mieście okupowanym kolejno poprzez wojska włoskie, greckie i niemieckie. Historia miasta widziana oczami kilkuletniego chłopca, alter ego autora, daleka jest od tradycyjnej wspomnieniowej powieści autobiograficznej. Autor konstruuje opowieść w konwencji realizmu magicznego. Miasto jest pełne tajemnic, chłopiec stara się je zrozumieć, bezustannie z nim rozmawia. Albański pisarz jest mistrzem subtelnej groteski, tajemnicy i wieloznacznej aluzji. „Kronika w kamieniu" jest przykładem, jak dzieło literackie było w stanie stawić czoło i wygrać z ograniczeniami cenzury komunistycznego państwa, zachowując przy tym walory artystyczne i zajmując się niełatwymi tematami nurtującymi zwykłych ludzi. Dzięki inicjatywie tłumacza, firma Jeziorskiego, idealnego znawcy kultury i historii Albanii, ta pełna poezji powieść zostaje udostępniona wiernym i nowym czytelnikom Ismaila Kadarego.