Zbiór baśni, legend i podań ludowych braci Grimm przybliża nam nie tylko świat mrocznych germańskich wierzeń z pradawnych czasów, ale także rzeczywistość historyczną i społeczną krajów niemieckojęzycznych dziewiętnastego wieku.
Adresatem obfitujących w niesprawiedliwość, brutalność i okrucieństwo tekstów początkowo nie były dzieci, lecz zainteresowani ich aspektami folklorystycznymi, lingwistycznymi i historycznymi dorośli. Z pewnością wpływ na nie wywarły także toczące się w czasie gromadzenia tworzyw wojny i związane z nimi, bardzo wśród ludności wiejskiej, lata biedy i wyrzeczeń i marzeń o życiu spokojnym, dostatnim i sprawiedliwym.
Dopiero w następnych wydaniach zbiór opowiadań dla dorosłych stopniowo przekształcony został, pomiędzy innymi poprzez częściową zmianę formy stylistycznej oraz sformułowanie morałów, w pozycję wychowawczą dla dzieci.
Przesłania opowieści z pradawnych czasów są nadal aktualne, zawierają one wspólne nie tylko dla ludów germańskich nieśmiertelne wartości. Wszechobecny jest w nich nieodgadniony, stwarzający klimat grozy świat przyrody, nieraz w tle pojawiają się pełne niebezpieczeństw ciemne lasy z czyhającymi w nich wilkami, zbójcami, czarownicami i koboldami, a niekiedy kryjące przedziwne tajemnice studnie lub ciemne jaskinie.
korzystnymi bohaterami są osoby społecznie wyizolowane, osierocone, biedne lub uważane przez innych za naiwne i głupie, złymi bezlitośni królowie czy też okrutne macochy. W kolorach czarno-białych przedstawiona jest odwieczna wojna dobra ze złem, uwrażliwienie zaś na zło, cierpienie i niesprawiedliwość uczy współczucia i empatii jednocześnie względem ludzi, jak i zwierząt.