Prorocy (Esprit)

"Jakim człowiekiem jest prorok?" - pyta we wstępie do Proroków Abraham Joshua Heschel, jeden z największych teologów żydowskich XX w.

Prorok to z reguły człowiek rewelacyjnie uwrażliwiony na zło. "Dla nas pojedynczy akt niesprawiedliwości - oszukiwanie w interesach czy wyzyskiwanie biednych - to drobnostka; dla proroków zaś to zbrodnia". Owa niezwykła wrażliwość proroków wynika z daru, jaki otrzymali - umiejętności współodczuwania z Bogiem, czyli dzielenia Bożych emocji i patrzenia na świat Jego oczami. Bóg według proroków nie jest obojętną, oddaloną od świata Istotą; Bóg, o którym opowiadają, bezustannie wychodzi naprzeciw człowiekowi, włącza się w ludzką historię, "pragnie dzieła swoich dłoni". W oczach Boga każda krzywda wyrządzona komuś słabemu czy biednemu jest skandalem na miarę wszechświata. Tę Bożą perspektywę przejmują prorocy.

Książka A.J. Heschela zaznajamia nas z postaciami poszczególnych proroków, omawia sytuację historyczną, w której żyli; posiada dotyczące proroków poglądy filozofów i badaczy od starożytności aż do XX wieku. Typowo jednak skupia się na podstawowych zagadnieniach proroctwa: czym było prorocze natchnienie, na czym polega współodczuwanie z Bogiem, czy Bóg odczuwa emocje takie jak gniew i cierpienie. Zajmuje się wreszcie misją proroków wobec ludu i tym, jak lud odpowiadał na przesłanie proroków, a więc także i największymi ludzkimi wadami - obojętnością i zatwardziałością serca.

Prorocy to jedna z najważniejszych książek A.J. Heschela, a równocześnie jedna z najatrakcyjniejszych książek o Bogu. Całkowicie zmienia ona rozumienie sformułowania "Bóg starotestamentowy", które na ogół powodowało jedynie konotacje negatywne, niosąc ze sobą obraz minimalistycznego sędziego, skłonnego do gniewu i wymierzania kary.
(Rh)

Pozycja warta polecenia.