Nr 11 Liberalizm pęknięty (Teologia Polityczna)

,,Zagadnienie współczesnego kryzysu liberalizmu ma fundamentalne znaczenie dla rzeczywistości, w której żyjemy, we wszystkich jej aspektach. Jak zauważył John Rawls, przestrzeń, w której dokonują się współczesne procesy polityczne, jest fundamentalnie definiowana poprzez liberalizm.

Kryzys liberalizmu może zatem doprowadzić do podważenia paradygmatu, który zdominował kraje cywilizacji zachodniej w drugiej połowie XX wieku, i do zastąpienia go czymś nowym, co jeszcze nie jest nam znane, ale co zarazem fundamentalnie określi zarówno życie polityczne, jak i kulturalne przyszłych społeczeństw.

Z tego powodu jesteśmy przekonani, że w jedenastym numerze,,Teologii Politycznej" podejmiemy zagadnienia kluczowe dla dzisiejszej cywilizacji zachodniej. Współczesny liberalizm przypomina giganta, który najpierw stracił wigor i sprężystość, potem skamieniał, a dzisiaj powoli pęka pod naporem sił, aspiracji i interesów, którymi dawno już przestał zarządzać, nie harmonizuje ich, lecz dławi, przygniata i represjonuje.

Kiedyś był zdolny rozpalać prawdziwe emocje i znaczne nadzieje związane z wolnością, a teraz zadziwia swoją bezmyślnością i tępym uporem reakcjonisty, który za wszelką cenę stara się bronić status quo.

Taka niezdolność rozpoznania własnej sytuacji historycznej zadziwia w sytuacji idei, którą dawniej charakteryzowała żywotność obfitej idei wolności. Co się właściwie stało$64 Niektórzy będą utrzymywać, iż świat Zachodu, w tym głównie Europa, zawdzięcza swoją świetność i centralne miejsce na świecie właśnie dwóm wiekom modernizacji i nieustannego liberalnego rozwoju.

Ten cykl napędzały dwie siły: z jednej strony moc rynkowej przedsiębiorczości kapitalizmu, z drugiej demokratyczne pragnienie samostanowienia - obie powołujące się na pragnienie wolności, zamknięte w strukturze narodowego państwa potrafiły faktycznie zmienić oblicze Europy w XIX i XX wieku.

Liberalizm za swoją koncepcją jednostkowej wolności, rozszerzoną przez Johna Stuarta Milla o polityczny mechanizm władzy reprezentacyjnej, otulonej bezpiecznie przez przestrzeń spluralizowanej opinii publicznej i debaty, stał się na długo interesującą ideą wolności i modernizacji kontrastującą wyraźnie ze skostniałym, zachowawczym systemem koncertu mocarstw, a potem także z marksistowskim determinizmem walki klas czy nazistowską ideą wyższości jednej rasy" - fragment wstępu 11.

Rocznika Teologii Politycznej Liberalizm - pęknięty fundament, Marek A. Cichocki, Dariusz Karłowicz.