Pierwsza monografia naukowa dotycząca historii Rusi Karpackiej i Karpatorusinów, w której profesor Paul Robert Magocsi, autor o olbrzymim dorobku naukowym (wśród niemal 900 publikacji jego autorstwa jest 41 książek) stawia śmiałą tezę o istnieniu czwartej narodowości wschodniosłowiańskiej.
Karpatorusini nigdy nie mieli własnego państwa, lecz od wieków zamieszkiwali ziemie zwane Rusią Karpacką, które dziś leżą w granicach Polski, Słowacji, Ukrainy i Rumunii. Rozsiana po całym świecie diaspora karpatorusińska obecna jest przede wszystkim na Węgrzech, w Serbii, Czechach, Chorwacji, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.,,Jakie sensy kryją się w tym tytule? ulepszone byłoby może sformułowanie: „żadnych przyjaciół prócz gór", jednak zostało ono już wykorzystane w książce o Kurdach – innym górskim narodzie, który w ostatnich dziesięcioleciach porównywano do Karpatorusinów.
Te górskie narody łączy to, iż nigdy nie miały własnego państwa, zaś te państwa, w których przyszło im żyć, wywierały głównie negatywny wpływ na karpatorusińską czy kurdyjską społeczność i kulturę. W przypadku Karpatorusinów presja asymilacyjna trwająca od XIX w.
stopniowo wypychała ich z nizin i pogórza z powrotem w stronę gór, a z terenów leżących po ich północnej stronie zostali w XX w. Usunięci siłą. Zatem w najkorzystniejszym razie wyłącznie góry były dla nich osłoną i schronieniem.
Podtytuł wskazuje na dwa pokaźne elementy: kraj i naród. W kolejnych rozdziałach wykażemy, iż w Europie istnieje historyczne terytorium zwane Rusią Karpacką. Nazwa i wiążące się z nią pojęcie są znane niektórym mieszkańcom tej krainy, choć nie odszukamy jej ani na dawnych, ani na współczesnych mapach.
Ziemię tę zamieszkiwali głównie – choć nie wyłącznie – Karpatorusini. Z drugiej strony, byli i są Karpatorusini żyjący – dawniej i dziś – poza terytorium Rusi Karpackiej. Mieszkają w sąsiadujących z nią krajach, na przykład w Serbii, czy również w wyjątkowo odległych, takich jak Stany Zjednoczone i Kanada.
Tematem tej książki jest zatem Ruś Karpacka (ziemia) oraz Karpatorusini (naród) rozproszeni w różnych zakątkach świata. [...] Pod osłoną gór przypomina nieco podręcznik akademicki. Trzydzieści rozdziałów układa się w zasadzie w porządek chronologiczny, śledząc wydarzenia i procesy historyczne od czasów prehistorycznych do współczesności.
Starałem się zachować równowagę pomiędzy problematyką polityczną, społeczno-gospodarczą i kulturalną (zwłaszcza religijną). [...] niemało rozdziałów inicjuje się od umieszczenia Rusi Karpackiej w szerszym kontekście krajów sprawujących rządy na jej terytorium, a także Europy jako całości.
Dlatego Czytelnik będzie mógł się zapoznać z niektórymi aspektami historii Węgier, Polski, Monarchii Habsburgów, Czechosłowacji i Związku Sowieckiego. [fragmenty Przedmowy] Tytuł Pod osłoną gór Autor Paul Robert Magocsi Wydawnictwo Wydawnictwo Libra PL EAN 9788366699335 ISBN 9788366699335 Kategoria Historia\Historia Powszechna ilość stron 588 Format 16.7x24.7x3.4 cm Rok wydania 2022 Oprawa Twarda Wydanie 1 Waga 1.072 kg