Książka dr Jacka E. Wilczura prezentuje nieznane większościwspółczesnych Polaków, a zwłaszcza młodemuposzkoleniu, tragiczne dzieje ludności polskiej na Wileńszczyźnie w latach II wojny światowej. Na podstawie źródeł, dokumentów, meldunków wywiadowczych Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej Delegatury Rządu na Kraj i zachowanych dokumentów niemieckich z czasów wojny i zagłady Autor ukazuje udział litewskich formacji policyjnych w masowych egzekucjach, na ogół w podwileńskich Ponarach,na dodatek w innych miejscowościach na wileńszczyźnie. Formacje litewskie - Sauguma ( policja bezpieczeństwa ) i Ypatyngas Burys ( podlegająca Gedstapo ) - popełniały straszliwe zbrodnie na Polskich, Żydach, Rosjanach i innych mniejszościach narodowych żyjących na Litwie.
W latach 1941-1944 członkowie tych formacji zamordowali w Ponarach ponad 100 tysięcy ludzi. Książka gromadzi m.in. Tabele, wykazy zamordowanych oraz fragmentaryczne listy imienne sprawców zagłady. Władze niepodległości od 1991 r. Litwy nigdy nie przeprosiły za straszliwe zbrodnie popełnione poprzez Litwinów pod nadzorem Niemców na obywatelach polskich, nie ukarały żadnego zbrodniarza żyjącego na Litwie ani nie zadbały o zamieszczenie stosownych danych w podręcznikach szkolnych, co skutkuje ogromnymi spustoszeniami w świadomości historycznej młodzieży litewskiej. Dopełnieniem tej polityki jest brak woli władz litewskich w kwestii zwrotu nieruchomości i ziemi w Wilnie i Okręgu wileńskim jeszcze żyjącympolskim właścicielom lub ich spadkobiercom, ograniczania praw mniejszości narodowych ( w tym obywateli Litwy narodowości polskiej), a także dążenia do wyelminowania z udziału w życiu politycznym Litwy mniejszości polskiej ( m.in. Przez manipulowanie przed wyborami parlamentarnymi w 2012 r. Granicami okręgów wyborczych.