"Czujni strażnicy demokracji" ludowej. Urząd cenzury w województwie opolskim 1950-1990 (Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego)

W ciągu 45 lat rządów w Polsce komuniści zbudowali profesjonalny, sprawny i dokładnie działający system cenzury prewencyjnej – Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk. Pracownicy Głównego Urzędu i jego placówek terenowych nie przejawiali zbyt obfitej gorliwości ideologicznej, poprzez całe lata wielu nie było nawet członkami rządzącej partii, ale gotowi byli spełniać wszystkie polecenia władz.

Książka Mariusza Patelskiego poświęcona została urzędowi cenzury w województwie opolskim, jego pracownikom oraz ich zadaniom. Autor ukazał historię opolskiej placówki poprzez pryzmat zmian zachodzących w strukturze i zadaniach GUKPPiW.

Teren działalności opolskich cenzorów został wybrany w sposób zamierzony. Region ten miał unikatowy charakter w PRL – od innych części Polski odróżniał go zwłaszcza mieszany skład etniczny. Obecność ludności rodzimej Górnego Śląska determinowała również w obszernym stopniu działania funkcjonariuszy urzędów cezury pracujących na tym terenie.

W pracy ukazano działania opolskich cenzorów wobec redakcji publicznych gazet i wydawnictw, opolskich teatrów zawodowych i zespołów amatorskich i wydawnictw oraz czasopism katolickich i kościelnych, m.in.

opolskiego tygodnika „Katolik", a także drukowanego w Opolu w latach 80. XX w. Tygodnika katolickiego „Niedziela". Pokaźną część książki stanowi także rozdział poświęcony ingerencjom oraz nadzorowi opolskich cenzorów nad programem i występami artystów estradowych i zespołów kabaretowych uczestniczących w kolejnych edycjach Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu.

Działający z polecenia ówczesnych władz pracownicy cenzury mieli zasadniczy wpływ na przebieg i ostateczny kształt jednej z najpopularniejszych imprez rozrywkowych w dobie PRL. W książce zostało omówione także niszczenie księgozbiorów bibliotek publicznych i kościelnych, dokonywane zwłaszcza w latach 50.

i 60. Ubiegłego wieku.