Ordo amoris amor ordinis. emancypacja w konserwatyzmie (Justyna Melonowska)

Justyna Melonowska – doktor filozofii, psycholog, adiunkt w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, gdzie kieruje Pracownią Filozofii Wychowania. Członkini European Society of Women in Theological Research.

W latach 2014–2017 publicystka „Więzi" i członkini zespołu Laboratorium „Więzi". Publikowała ponadto w „Tygodniku Powszechnym", „Gazecie Wyborczej", „Newsweeku", „Kulturze Liberalnej", „Christianitas" i in.

Uczestniczka licznych debat publicznych. Autorka monografii Osob(n)a: kobieta a personalizm Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Doktryna i rewizja, współredaktorka książki Friendship with the Other. Religions – Relations – Attitudes.

Jej zainteresowania badawcze dotyczą filozofii i teologii osoby, problematyki podmiotowości w piśmiennictwie współczesnego Kościoła katolickiego, rozumienia ortodoksji (na ogół katolickiej) w XX i XXI wieku, a także przywództwa religijnego.

aktualnie na wydanie oczekują dwa zbiory jej rozpraw, esejów i polemik, pt. Religia i walka. Pisma machabejskie oraz Religia i walka. Pisma jakubowe. To, co po lekturze wybija się na plan pierwszy, to trzy konkretne atuty pracy.

Pierwszy z nich to samodzielność myślenia Autorki, oryginalność jej poszukiwań intelektualnych, odwaga w podejmowaniu skomplikowanych wątków i umiejętność ich prowadzenia do zamykających konkluzji. Drugi atut to niebanalnie sformułowany temat główny, który trafnie oddaje pytanie z Wprowadzenia: „Czy, w jakim zakresie i na jakich warunkach emancypacja da się pogodzić z myślą konserwatywną i zachowawczą tradycją społeczną?" ( ) i sam tytuł.

Trzeci atut to wciągający czytelnika, wartki sposób prowadzenia narracji. Praca ma formę eseju, a więc wypowiedzi o dosyć swobodnej konstrukcji, której celem jest prezentacja korzystnie uargumentowanych własnych refleksji.

Wbrew pozorom, esej – korzystny esej – nie jest łatwą formą wypowiedzi, niezwykle dla naukowca. Justyna Melonowska w ten sposób wypowiadać się potrafi. (...) Trzeba szerokiej intelektualnej odwagi, żeby podjąć temat możliwości legitymizacji (liberalnie rozumianych) praktyk emancypacyjnych poprzez myśl konserwatywną.

A przecież nie sposób od takiej refleksji uciekać. Z recenzji dr. Hab. Producent Rymszy Esej Justyny Melonowskiej prowokuje do myślenia. Jest on esejem nie tylko w sensie formy literackiej,również w swej intencji intelektualnej, jest on bowiem próbą podjęcia debaty pomiędzy środowiskiem konserwatywnym a środowiskiem liberalnym w kwestii emancypacji LGTB.

Książka należy do rzadkiego dziś gatunku eseistyki filozoficznej, której na gruncie pogłębionych analiz o charakterze poznawczym przyświecają wyraźnie wyartykułowane dążenia pragmatyczne. (...) Jest to szczególnie śmiały projekt, lecz łatwiej prowadzić wokół niego rozważania teoretyczne aniżeli próbować nadać mu realną społeczną postać.

Próby realnego dialogu pomiędzy środowiskami LGTB a konserwatystami są nieczęste, dotychczas albo były torpedowane albo kończyły się porażką. Być może książka Melonowskiej otworzy nową fazę tego dialogu w Polsce, dzięki zakorzenieniu go w głębszym wzajemnym poznaniu swoich wrażliwości i racji.

Melonowska podejmuje się trudu myślenia jednocześnie w imieniu konserwatystów, jak i entuzjastów emancypacji, postępuje poniekąd jak Platon rysując „nieprzeciętne państwo" w swojej myśli, lecz czy realni partnerzy sporu potrafiliby odnaleźć się w jej wizji? nawet jeśli „realni" dyskutanci potrafiliby dokonać szeregu niezbędnych korekt w ujęciu ich sporu poprzez Melonowską i choćby gdyby mieli daleko idące zastrzeżenia co do postaci konsensusu, nie osłabiłoby to znaczenia tego eseju.

Justyna Melonowska idzie wyraźnie pod prąd tezy, iż świat Zachodu wskutek pęknięć aksjologicznych nieuchronnie skazany jest na wojnę kulturową. Z recenzji ks. Dr. Hab. Alfreda Wierzbickiego