Kosmetologia i farmakologia skóry (Marie-Claude Martini)

Tytuł Kosmetologia i farmakologia skóry Autor Marie-Claude Martini Język polski Wydawnictwo PZWL ISBN 978-83-200-5801-7 Rok wydania 2006 Warszawa Wydanie 1 liczba stron 472 Format mobi, epub Spis treści Przedmowa do wydania polskiego 5 Przedmowa 6 Wstęp 7 Rozdział 1. Ustawodawstwo 27 1.1. Definicja produktów kosmetycznych i środków higienicznych 27 1.2. Ustawodawstwo dotycz ące środków higienicznych i produktów kosmetycznych 28 1.2.1. Dokumentacja kosmetyku 29 1.2.2. Oznakowanie 30 1.2.2.1. Obowiązki 30 1.2.2.2. Skróty 31 1.2.2.3. Oznakowania dodatkowe 32 1.2.3. Aneksy do wytycznych 33 1.2.4. Spis europejski 33 1.3. Produkty „z pogranicza" 34 1.4. Wiza PP albo deklaracja jakości produktu 35 Rozdział 2. Anatomia i fizjologia skóry 37 2.1. Budowa ogólna 37 2.1.1. Naskórek 37 2.1.1.1. Powłoka podstawna (rozrodcza) 39 2.1.1.2. Warstwa kolczysta 39 2.1.1.3. Warstwa ziarnista 39 2.1.1.4. Powłoka rogowa 39 2.1.1.5. Zjawisko keratynizacji 41 2.1.1.6. Inne komórki naskórka 42 2.1.2. Granica skórno-naskórkowa 43 2.1.3. Skóra właściwa 43 2.1.4. Tkanka podskórna 44 2.1.4.1. Budowa 44 2.1.4.2. Lipogeneza 44 2.1.4.3. Lipoliza 45 2.1.5. Unaczynienie 46 2.1.6. Unerwienie 47 2.2. Rola warstwy rogowej 48 2.2.1. Efekt bariery 48 2.2.2. Magazynowanie 50 2.2.3. Rola estetyczna 50 2.3. PH skóry 50 2.4. Płaszcz wodnolipidowy 51 2.4.1. Umiejscowienie 51 2.4.2. Skład 51 2.4.3. Rozwój 52 2.4.4. Rola płaszcza wodnolipidowego 52 2.5. Flora skóry 52 2.6. Przydatki skóry 53 2.6.1. Gruczoły potowe 53 2.6.1.1. Gruczoły potowe ekrynowe (GSE) 53 2.6.1.2. Gruczoły potowe apokrynowe (GSA) 5 2.6.2. Mieszki włosowe 56 2.6.2.1. Budowa 56 2.6.2.2. Skład łoju 57 2.6.2.3. Typy wydzielania łoju 58 2.6.2.4. Regulacja wydzielania łoju 58 Rozdział 3. Przenikanie poprzez skórę 60 3.1. Absorpcja przezskórna 60 3.1.1. Stan skóry 60 3.1.2. Fizykochemiczny charakter substancji czynnej 62 3.1.3. Podłoże 62 3.1.3.1. Składniki podłoża 62 3.1.3.2. Forma fizykochemiczna podłoża 63 3.2. Mechanizm absorpcji przeznaskórkowej 64 3.2.1. Drogi transportu przezskórnego 64 3.2.2. Kinetyka transportu przezskórnego 65 3.2.3. Metody oceny szybkości przenikania poprzez skórę 68 Rozdział 4. Nawilżanie skóry i produkty nawilżające 71 4.1. Kinetyka przeznaskórkowa wody 71 4.2. Czynniki nawilżające 72 4.3. Zatrzymywanie wody przez warstwę rogową 73 4.4. Substancje nawilżające 74 4.4.1. Hydrofobowe substancje błonotwórcze 74 4.4.1.1. Węglowodory 74 4.4.1.2. Woski 75 4.4.1.3. Alkohole tłuszczowe 75 4.4.1.4. Płynne i syntetyczne estry kwasów tłuszczowych. 75 4.4.1.5 Silikony 75 4.4.2. Hydrofilowe substancje błonotwórcze 75 4.4.2.1. Makrocząsteczki biologiczne 75 4.4.2.2. Substancje hydrofilowe tworzące żele 75 4.4.3. Niskocząsteczkowe substancje nawilżające 76 4.4.3.1. Humektanty 76 4.4.3.2. Komponenty NMF 76 4.3.3. Glikol propylenowy 77 4.4.4. Regulatory lipidowego cementu międzykomórkowego 77 4.4.5. Podłoża 78 Rozdział 5. Trądzik, łojotok i produkty lecznicze 79 5.1. Łojotok 79 5.1.1. Mechanizm i skutki 79 5.1.2. Porady i pielęgnowanie 80 5.2. Trądzik 80 5.2.1. Czynniki wpływające na pojawienie się trądziku 81 5.2.1.1. Łojotok 81 5.2.1.2. Nadmierne rogowacenie 81 5.2.1.3. Flora 81 5.2.2. Przebieg trądziku 82 5.2.3. Leczenie trądziku 83 5.2.3.1. Leczenie ogólne 83 5.2.3.2. Leczenie miejscowe 84 5.2.3.3. Kosmetyki używane w trądziku 86 5.2.3.4. Właściwości komedogenne 87 5.2.3.5. Zalecenia 88 Rozdział 6. Starzenie się skóry 89 6.1. Mechanizm 89 6.1.1. Starzenie się skóry w obrębie naskórka 89 6.1.2. Starzenie się skóry w obrębie granicy skórno-naskórkowej 90 6.1.3. Starzenie się skóry w obrębie skóry właściwej 90 6.2. Substancje aktywne 91 6.2.1. Ośrodki terapeutyczne 91 6.2.2. Substancje kosmetyczne pochodzenia białkowego 92 6.2.2.1. Kolagen 93 6.2.2.2. Żelatyna 96 6.2.2.3. Elastyna 96 6.2.2.4. Proteoglikany 97 6.2.2.5. Lipoproteiny 98 6.2.2.6.Proteiny 99 6.2.2.7. Enzymy 100 6.2.3. Komponenty kosmetyków o charakterze niebiałkowym 100 6.2.3.1. Kwas hialuronowy 100 2.3.2. Chitozan 101 6.2.3.3. DNA 102 6.2.3.4. Produkty przeciwrodnikowe i produkty ochrony przeciwsłonecznej 102 6.2.3.5. Fitśstrogeny 102 6.2.3.6. α-Hydroksykwasy 103 6.2.3.7. Retinoidy 103 6.2.3.8. Kwas ursolowy 104 6.2.3.9. Sole kwasu alginowego 104 Rozdział 7. Typy skóry 105 7.1. Skóra sucha 105 7.1.1. Atrybuty typowe 105 7.1.2. Rozpoznanie skóry suchej 106 7.1.3. Przyczyny powstawania skóry suchej 106 7.1.4. Zalecenia 106 7.1.5. Skład rozmaitych produktów występujących na rynku 107 7.2. Skóra tłusta 108 7.2.1. Atrybuty charakterystyczne 108 7.2.2. Rozpoznanie skóry tłustej 108 7.2.3. Zalecenia 109 7.3. Skóra mieszana 109 7.4. Skóra starcza 110 7.4.1. Atrybuty specyficzne 110 7.4.2. Przyczyny starzenia się skóry 110 7.4.3. Zalecenia 111 7.5. Skóra wrażliwa 111 7.5.1. Właściwości specyficzne 112 7.5.2. Przyczyny powstawania skóry wrażliwej 112 7.5.3. Zalecenia 112 7.6. Skóra czarna 113 7.6.1. Parametry specyficzne 113 7.6.2. Problemy estetyczne i choroby skóry czarnej 114 7.6.3. Zalecenia 115 7.7. Skóra azjatycka 116 7.7.1. Cechy charakterystyczne 116 7.7.2. Zalecenia 117 7.8. Skóra mężczyzny 117 7.8.1. Właściwości typowe 117 7.8.2. Właściwości wyróżniające skórę pana 118 7.8.3. Kosmetyki dla panów 118 7.8.3.1. Kosmetyki przed goleniem 118 7.8.3.2. Kosmetyki do golenia 118 7.8.3.3. Kosmetyki po goleniu 119 7.8.4. Zalecenia 119 Rozdział 8. Higiena niemowlęcia 120 8.1. Skóra niemowlęcia 120 8.2. Wydzielanie łoju 121 8.3. Wydzielanie potu 122 8.4. Flora skórna 122 8.5. Zalecenia 122 8.5.1. Pielęgnowanie pośladków 122 8.5.2. Szampony 124 8.5.3. Płyny do kąpieli 125 8.5.4. Toniki 125 8.5.5. Produkty przeciwsłoneczne 125 8.5.6. Chusteczki nawilżające 126 Rozdział 9. Wykwity skórne i banalne dermatozy 127 9.1. Porady apteczne 127 9.2. Jak rozpoznać i nazwać podstawowe wykwity skórne? 128 9.2.1. Plama 128 9.2.2. Grudka 128 9.2.3. Krosta 128 9.2.4. Pęcherzyk 128 9.2.5. Pęcherz 128 9.2.6. Strup 128 9.2.7. Łuska 129 9.2.8. Guzy 129 9.2.9. Guzki 129 9.3. Problemy dermatologiczne związane z zróżnicowanymi okresami życia 129 9.3.1. Niemowlę 130 9.3.1.1. Pieluszkowe zapalenie skóry 1 9.3.1.2. Łojotokowe zapalenie skóry u niemowlęcia lub „ciemieniucha" 131 9.3.1.3. Atopowe zapalenie skóry 131 9.3.1.4. Choroba Leinera-Moussous 133 9.3.1.5. Potówki 134 9.3.1.6. Prosaki noworodka 134 9.3.1.7. Pleśniawki 135 9.3.1.8. Naczyniaki 135 9.3.1.9. Znamiona 136 9.3.2. Dziecko 136 9.3.2.1. Liszajec zakaźny 136 9.3.2.2. Zliszajcowacenie 137 9.3.2.3. Grzybice woszczynowe 137 9.3.2.4. Brodawki 138 9.3.2.5. Świerzb 138 9.3.2.6. Wszawice 139 9.3.2.7. Liszaj pokrzywkowy (strophulus) 140. 9.3.2.8. Odmrożenia 141 9.3.2.9. Łysienie 141 9.3.3. Wiek młodzieńczy i dorośli 142 9.3.3.1. Dermatozy infekcyjne 142 9.3.3.2. Zakażenia wirusowe 145 9.3.3.3. Grzybice 146 9.3.3.4. Choroby alergiczne 148 9.3.3.5. Różne dermatozy 151 9.3.4. Osoby starsze 154 9.3.4.1. Brodawki łojotokowe 154 9.3.4.2. Punkty rubinowe lub naczyniaki gwiaździste 154 9.3.4.3. Rogowacenia 154 9.3.4.4. Afty 155 9.3.4.5. Zajady 155 Rozdział 10. Zabarwienie skóry i produkty przeciwsłoneczne 156 10.1. Promieniowanie słoneczne 156 10.2. Zabarwienie skóry 157 10.2.1. Mechanizm 157 10.2.2. Rasy 158 10.2.3. Melaniny 159 10.2.4. Synteza melanin 160 10.2.5. Czynniki wpływające na syntezę melanin 161 10.2.6. Zaburzenia barwnikowe 161 10.2.6.1. Odbarwienia 161 10.2.6.2. Przebarwienia 162 10.3. Czynniki wpływające na zabarwienie skóry 163 10.3.1. Środki przyspieszaj ące opalanie 163 10.3.1.1. Środki światłouczulające 163 10.3.1.2. Pochodne tyrozyny 164 10.3.1.3. Prekursory melaniny 164 10.3.2. Samoopalacze 165 10.3.2.1. DHA („nienaturalny opalacz") 165 10.3.2.2. Erytruloza 10.3.2.3. Kantaksantyna 166 10.3.2.4. Oenobiol ® 166 10.3.3. Solaria (lampy do opalania emituj ące promieniowanie UV) 166 10.4. Czynniki hamuj ące syntezę barwnika – substancje wybielaj ące 167 10.4.1. Sole rtęciowe 167 10.4.2. Pochodne fenolowe 168 10.4.2.1. Hydrochinon i estry hydrochinonu (metylowy, benzylowy) 168 10.4.2.2. 4-N-butylorezorcynol 169 10.4.2.3. Antyutleniacze 169 10.4.2.4. Kortykosteroidy 169 10.4.2.5. Kwas azelainowy 169 10.4.2.6. Wyciągi roślinne 170 10.4.2.7. Kwas kojowy 170 10.4.2.8. N-acetylo-4-S-cystaminofenol 170 10.4.2.9. Substancje pomocnicze 170 10.4.3. Zalecenia przy stosowaniu substancji wybielaj ących 171 10.4.4. Techniki dermatologiczne 171 10.5. Efekty działania słońca na skórę 171 10.6. Ochrona przeciwsłoneczna 173 10.6.1. Ochrona naturalna 173 10.6.1.1. Zabarwienie skóry 173 10.6.1.2. Pogrubienie warstwy rogowej 174 10.6.1.3. Produkcja kwasu urokaninowego 175 10.6.2. Ochrona zewnętrzna 175 10.6.2.1. Filtry fizyczne 175 10.6.2.2. Filtry chemiczne 176 10.6.2.3. Związki wychwytuj ące wolne rodniki 182 10.7. Formy galenowe produktów przeciwsłonecznych 183 10.7.1. Produkty bezwodne 183 10.7.1.1. Sztyfty 183 10.7.1.2. Oleje 183 10.7.2. Emulsje 184 10.7.2.1. Emulsje O/W lub L/H 184 10.7.2.2. Emulsje W/O lub H/L 184 10.7.2.3. Lipożele 185 10.7.2.4. Emulsje w aerozolu 185 10.7.2.5. Przykłady składu o wysokim wskaźniku ochrony 12 < IP < 19 185 10.7.3. Produkty wodne 186 10.7.3.1. Żele 186 10.7.3.2. Spraye 186 10.8. Wskaźniki ochrony 186 10.8.1. IP dla UVB 186 10.8.1.1. Zasady 186 10.8.1.2. Warunki eksperymentalne 188 10.8.2. IP dla UVA 189 10.8.2.1. Metoda lamp specjalnych 189 10.8.2.2. Metoda oceny zabarwienia 189 10.8.3. Ochrona przed promieniowaniem podczerwonym 190 10.8.4. Pomiar redukcji szczątkowej 190 10.9. Produkty po opalaniu 190 10.9.1. Składniki przeciwzapalne i „łagodzące" 190 10.9.2. Elementy znieczulające 191 10.9.3. Produkty odświeżające 191 10.9.4. Komponenty przyspieszające gojenie 192 10.9.5. Formy fizykochemiczne 192 10.9.6. Zalecenia 192 Rozdział 11. Choroby wywołane poprzez promieniowanie słoneczne 193 11.1. Reakcje skóry zdrowej 193 11.1.1. Raki skóry 193 11.1.2. Xeroderma pigmentosum 195 11.2. Reakcje indywidualne 195 11.2.1. Reakcje pochodzenia endogennego 195 11.2.1.1. Porfirie skórne 195 11.2.1.2. Pelagra 196 11.2.2. Reakcje pochodzenia pozaustrojowego, fotodermatozy idiomatyczne 196 11.2.2.1. Świerzbiączka letnia 196 11.2.2.2. Wielopostaciowe osutki świetlne 196 11.2.2.3. Pokrzywka słoneczna 197 11.2.2.4. Przetrwałe posłoneczne zapalenie skóry 197 11.2.3. Choroby dermatologiczne zaostrzające się pod wpływem słońca 197 11.2.4. Zapalenie skóry pochodzenia zewnątrzustrojowego 198 11.3. Doustne środki broniące przed promieniowaniem 199 11.3.1. Witamina A 199 11.3.2. Środki przeciwzapalne 199 11.3.3. Kwas p-aminobenzśsowy (PABA) 199 11.3.4. Nicobion® albo witamina PP 199 11.3.5. Plastikowe leki przeciwmalaryczne 200 11.3.6. PUVA-terapia 200 11.3.7. Talidomid 200 Rozdział 12. Nietolerancja produktów kosmetycznych 201 12.1. Toksyczność ogólna 202 12.1.1. Toksyczność doustna 202 12.1.2. Toksyczność wziewna 203 12.1.3. Toksyczność przezskórna 203 12.2. Toksyczność miejscowa 204 12.2.1. Podrażnienie 204 12.2.1.1. Opis 204 12.2.1.2. Czynniki podrażniające 205 12.2.2. Alergia 205 12.2.2.1. Najczęstsze alergeny 206 12.2.2.2. Inne alergeny 208 12.2.3. Testy podrażnienia i nadwrażliwości 209 12.2.3.1. Testy in vivo 209 12.2.3.2. Testy in vitro albo metody alternatywne 211 12.2.4. Nadwrażliwość na światło 215 12.2.4.1. Mechanizm podrażnienia słonecznego (fototoksyczność) 215 12.2.4.2. Mechanizm fotoalergii 215 12.2.4.3. Produkty fototoksyczne i fotoalergiczne 215 12.2.4.4. Testy fotowrażliwości 216 12.2.5. Komedogenność 216 12.2.5.1. Mechanizm 216 12.2.5.2. Testy komedogenności 217 12.3. Zalecenia w sytuacji nietolerancji 217 12.4. Nadzór w kosmetyce 218 12.4.1. Definicja 218 12.4.2. Systemy nadzoru w kosmetyce 219 12.4.3. Procedury informacyjne 219 12.4.3.1. Innowacyjnanie w razie wypadku 219 12.4.3.2. Innowacyjnanie w razie nietolerancji 219 12.4.3.3. Postępowanie w razie ciężkiego wypadku 219 Rozdział 13. Szampony i mydła w płynie 220 13.1. Anatomia i fizjologia włosa 220 13.1.1. Budowa 220 13.1.2. Proces wzrostu 222 13.1.3. Trichogram 222 13.1.4. Gruczoł łojowy 223 13.2. Szampony 223 13.2.1. Środki powierzchniowo czynne 223 13.2.1.1. Anionowe środki powierzchniowo czynne 223 13.2.1.2. Amfoteryczne środki powierzchniowo czynne 224 13.2.1.3. Niejonowe środki powierzchniowo czynne 225 13.2.2. Środki zwiększaj ące lepkość roztworów środków powierzchniowo czynnych 225 13.2.2.1. Chlorek sodu 225 13.2.2.2. Alkanolamidy 225 13.2.2.3. Inne środki zwiększające lepkość roztworów środków powierzchniowo czynnych 226 13.2.3. Dodatki 226 13.2.3.1. Konserwanty 226 13.2.3.2. Środki perłotwórcze i zmętniające 226 13.2.3.3. Barwniki 227 13.2.3.4. Zapachy 227 13.3. Szampony „lecznicze" 227 13.3.1. Szampony łagodne albo szampony dla niemowląt 227 13.3.2. Szampony do włosów tłustych 228 13.3.3. Szampony do włosów suchych 229 13.3.4. Szampony przeciwłupieżowe 229 13.3.5. Szampony suche 231 13.3.6. Szampony 2 w 1 231 13.3.7. Szampony przeciwwszawicze 232 13.4. Mydła w płynie 232 13.4.1. Zwykłe mydła w płynie 232 13.4.2. Dermatologiczne, antybakteryjne mydła w płynie 233 13.4.3. Antyseptyczne mydła w płynie 234 13.5. Mydła twarde i kostki dermatologiczne 236 13.5.1. Mydła twarde 236 13.5.2. Kostki dermatologiczne 237 Rozdział 14. Łysienie, produkty przeciw wypadaniu włosów i preparaty do depilacji 239 14.1. Wypadanie włosów 239 14.1.1. Przyczyny 239 14.1.1.1. Wypadanie włosów u pań 239 14.1.1.2. Wypadanie włosów u mężczyzn 239 14.1.1.3. Wypadanie włosów niezależnie od płci 240 14.1.2. Formy łysienia 240 14.1.2.1. Łysienie normalne 240 14.1.2.2. Łysienie patologiczne 240 14.1.3. Leczenie łysienia androgenowego 240 14.1.3.1. Minoksidil 241 14.1.3.2. Amineksil 241 14.1.3.3. Progestosol® 241 14.1.3.4. Finasteryd 241 14.1.3.5. Połączenie cystyna-witamina B6 241 14.1.3.6. Witaminy 241 14.1.3.7. Trichopeptydy 242 14.1.3.8. Trichosacharydy 242 14.1.3.9. Wyciągi roślinne 242 14.1.3.10. Pochodne krzemu 242 14.1.3.11. Estry tlenowe glicerolu 242 14.1.4. Techniki chirurgiczne 243 14.2. Depilatory 243 14.2.1. Elementy aktywne 244 14.2.1.1. Siarczki 244 14.2.1.2. Merkaptany 244 14.2.2. Skład 245 14.2.3. Opakowanie 246 14.2.4. Tolerancja 246 14.2.5. Inne metody 247 14.2.5.1. Woski 247 14.2.5.2. Aparaty mechaniczne 247 14.2.5.3. Epilacja elektryczna 247 14.2.5.4. Epilacja elektrolityczna 247 14.2.5.5. Epilacja laserowa 248 14.2.5.6. Środki spowalniające odrost włosa 248 Rozdział 15. Lasery 249 15.1. Zasady 249 15.2. Najróżniejsze typy laserów 250 15.2.1. Lasery z ciałem stałym 250 15.2.2. Lasery gazowe 250 15.2.3. Lasery barwnikowe (płynne) 251 15.3. Charakterystyka 251 15.4. Sposób działania 252 15.5. Używanie laserów 252 15.5.1. Zastosowanie laserów w dermatologii 252 15.5.2. Lasery używane w zabiegach natury estetycznej 253 15.5.2.1. Lasery używane do depilacji 253 15.5.2.2. Efekty biostymulujące 254 15.6. Ustawodawstwo 255 Rozdział 16. Pasty do zębów 256 16.1. Informacje ogólne 256 16.1.1. Morfologia i fizjologia zębów 256 16.1.2. Kamień nazębny 256 16.1.3. Tworzenie się osadu nazębnego 257 16.2. Patologie zębów 258 16.2.1. Próchnica zębów 258 16.2.2. Choroby dziąseł albo paradontoza 258 16.3. Produkty do higieny jamy ustnej 258 16.3.1. Modne pasty do zębów 258 16.3.1.1. Podstawowy skład pasty do zębów 258 16.3.2. Lecznicze pasty do zębów (sprzedawane w aptece) 259 16.3.2.1. Fluorki i monofluorofosforany 259 16.3.2.2. Antybiotyki 260 16.3.2.3. Antyseptyki 260 16.3.2.4. Środki opóźniające pojawianie się osadu 261 16.3.2.5. Środki przeciwzapalne 261 16.3.2.6. Środki obniżające wrażliwość dziąsła 2 16.3.3. Płyny do płukania ust 262 16.3.4. Produkty zapobiegające tworzeniu się plam 262 16.3.5. Szczoteczki do zębów 263 16.3.6. Ścieralność past 263 Rozdział 17. Dezodoranty i antyperspiranty 264 17.1. Antyperspiranty 265 17.1.1. Sposób działania 265 17.1.2. Elementy aktywne 265 17.1.3. Formy fizykochemiczne 266 17.1.4. Inne metody przeciwdziałania nadmiernej potliwości 268 17.2. Dezodoranty antyseptyczne 269 17.2.1. Elementy aktywne 269 17.2.1.1. Pochodne halogenkowe salicylanilidu 269 17.2.1.2. Pochodne halogenkowe karbanilidu 269 17.2.1.3. Pochodne chlorofenoli 269 17.2.1.4. Antyseptyki 270 17.2.1.5. Olejki eteryczne 271 17.2.2. Formy fizykochemiczne 271 17.2.3. Dezodoranty do higieny intymnej 272 17.3. Dezodoranty nieantyseptyczne 273 17.3.1. Elementy aktywne 273 17.3.1.1. Komponenty aktywne maskuj ące 273 17.3.1.2. Składniki aktywne absorbujące/neutralizujące 273 17.3.1.3. Elementy aktywne utrwalające 274 17.3.2. Formy galenowe 274 Rozdział 18. Preparaty do pielęgnowania paznokci 275 18.1. Budowa paznokcia 275 18.2. Zmiany chorobowe paznokcia 276 18.2.1. Podrażniające czynniki zewnętrzne 276 18.2.2. Grzybice 277 18.2.2.1. Grzybice wywołane poprzez dermatofity (Trichophyton 277. 18.2.2.2. Grzybice wywołane poprzez grzyby drożdżopodobne (Candida albicans) 278 18.3. Produkty kosmetyczne 278 18.3.1. Lakiery 278 18.3.2. Środki utwardzające 279 18.3.3. Środki natłuszczające 279 18.3.4. Sztuczne paznokcie 279 18.3.5. Rozpuszczalniki naskórka 279 Rozdział 19. Gojenie ran i środki gojące 280 19.1. Definicja 280 19.2. Przebieg cyklu 281 19.2.1. Gojenie się naskórka 281 19.2.2. Gojenie się skóry właściwej 282 19.3. Rozwój blizny 283 19.4. Blizny niekosmetyczne i upośledzające czynność tkanek 284 19.4.1. Blizny przerosłe 284 19.4.2. Bliznowce 284 19.4.3. Blizny przykurczające 284 19.4.4. Opóźnione gojenie się ran 284 19.5. Produkty przyspieszające gojenie się ran 285 19.5.1. Czynniki aktywne usprawniające gojenie 285 19.5.1.1. Substancje antyseptyczne 285 19.5.1.2. Stymulanty komórkowe 285 19.5.1.3. Czynniki oczyszczające 287 19.5.1.4. Czynniki wzrostu 287 19.5.1.5. Opatrunki 289 19.6. Techniki przyspieszaj ące gojenie się ran 290 19.6.1. Ultradźwięki 290 19.6.2. Tlenoterapia hiperbaryczna 290 19.7. Przypadki szczególne 291 19.7.1. Oparzenia 291 19.7.1.1. Konsekwencje 292 19.7.1.2. Leczenie 292 19.7.2. Owrzodzenia goleni 294 19.7.2.1. Leczenie 294 19.7.3. Odleżyny 294 19.7.3.1. Definicja 294 19.7.3.2. Leczenie 295 19.8. Rozstępy 295 19.8.1. Definicja 295 19.8.2. Histologia 296 19.8.3. Przyczyny 296 19.8.4. Okoliczności powstawania 297 19.8.5. Leczenie 297 19.8.5.1. Produkty kosmetyczne lub higieniczne 297 19.8.5.2. Leki 298. 19.8.5.3. Techniki dermatologiczne inwazyjne 298 Rozdział 20. Cellulit i preparaty wyszczuplające 300 20.1. Cellulit 300 20.1.1. Definicja 300 20.1.2. Aspekt kliniczny 301 20.1.3. Histologia 302 20.1.4. Przyczyny powstawania cellulitu 302 20.1.4.1. Teoria hormonalna 302 20.1.4.2. Teoria neurowegetatywna 303 20.1.4.3. Teoria krążeniowa 303 20.1.4.4. Teoria receptorów adipocytarnych 303 20.2. Produkty wyszczuplające 304 20.2.1. Preparaty doustne 304 20.2.2. Preparaty zewnętrzne 305 20.2.2.1. Substancje ograniczające lipogenezę 305 20.2.2.2 Substancje sprzyjające lipolizie 306 20.2.2.3. Substancje działające aktywnie na mikrokrążenie 307 20.2.2.4. Substancje działające aktywnie na tkankę łączną 307 20.2.3. Formy fizykochemiczne 307 20.3. Inne techniki 309 Rozdział 21. Fitokosmetyki 310 21.1. Elementy odpowiedzialne za działanie 310 21.1.1. Olejki eteryczne 310 21.1.2. Flawonoidy 311 21.1.3. Taniny 311 21.1.4. Antocyjany 311 21.1.5. Saponiny 312 21.1.6. Lecytyny 312 21.1.7. Cukry 312 21.1.7.1. Cukry proste i złożone 312 21.1.7.2. Wielocukry 312 21.1.8. Witaminy 313 21.1.9. Aminokwasy 315 21.1.10. Karoteny 316 21.1.11. Hormony 316 21.2. Formy fizykochemiczne 316 21.2.1. Wyciągi wodno-glikolowe 316 21.2.2. Wyciągi glikolowe 317 21.2.3. Wyciągi glicerynowe 317 21.2.4. Wyciągi olejowe 317 21.2.5. Wyciągi wodno-alkoholowe 318 21.2.6. Wyciągi wieloskładnikowe 318 21.2.7. Wyciągi suche 318 21.2.8. Pudry 319 21.3. Działanie wyciągów roślinnych 319 21.3.1. Środki ściągające 319 21.3.2. Emolienty 320 21.3.3. Środki przyspieszające gojenie się ran 320 21.3.4. Antyseptyki 320 21.3.5. Środki przeciwobrzękowe 321 21.4. Wskazania do stosowania dermatologicznych produktów aptecznych 321 21.4.1. Objawy subiektywne niewydolności żylnej – uczucie ciężkości nóg 322 21.4.2. Łamliwość naczyń (siniaki, wybroczyny, żylaki) 322 21.4.3. Leczenie uzupełniaj ące, łagodzące i przeciwświ ądowe 322 21.4.4. Antyseptyki do przemywania ran 322 21.4.5. Środki pomocnicze w dietach odchudzaj ących 323 21.4.6. Udary słoneczne, małe oparzenia, pieluszkowe zapalenie skóry 323 21.4.7. Umiarkowany trądzik 323 21.4.8. Swędzenie i złuszczanie się owłosionej skóry głowy z łupieżem 323 21.5. Skład najważniejszych roślin zwykle używanych w farmakologii skóry 324 Rozdział 22. Bezkompromisowce występujące w składzie kosmetyków do stosowania na skórę 357 22.1. Składniki fazy tłuszczowej (lipofilowe) 358 22.1.1. Węglowodory 358 22.1.1.1. Oleje parafinowe 358 22.1.1.2. Wazeliny 358 22.1.1.3. Parafiny 358 22.1.1.4. Skwalan 359 22.1.2. Silikony 359 22.1.2.1. Silikony hydrofobowe 359 22.1.2.2. Silikony amfifilowe 360 22.1.3. Triglicerydy 362 22.1.3.1. Oleje roślinne 362 22.1.3.2. Oleje zwierzęce 365 22.1.3.3. Masła 365 22.1.3.4. Oleje plastikowe 366 22.1.4. Woski 366 22.1.4.1. Definicja 366 22.1.4.2. Cechy ogólne 367 22.1.4.3. „Woski" lepkie 367 22.1.5. Pochodne lanoliny 368 22.1.6. Kwasy tłuszczowe i alkohole tłuszczowe 369 22.1.6.1. Ustawodawstwo 369 22.1.6.2. Kwasy tłuszczowe 370 22.1.6.3. Alkohole tłuszczowe 370 22.1.7. Syntetyczne estry kwasów i alkoholi tłuszczowych 371 22.1.7.1. Ciekłe woski 371 22.1.7.2. Estry alkoholi wielowodorotlenowych 373 22.1.7.3. Estry oksyetylenowane 373 22.1.8. Żelujace środki lipofilowe 373 22.2. Składniki fazy wodnej (hydrofilowe) 373 22.2.1. Woda 373 22.2.2. Humektanty 374 22.2.3. Rozpuszczalniki 374 22.2.4. Środki rozszerzające objętość i żelujące 375 22.2.4.1. Polimery hydrofilowe 375 22.2.4.2. Wielocukry 376 22.2.4.3. Produkty mineralne 379 22.3. Środki powierzchniowo czynne 380 22.3.1. Definicja i charakterystyka 380 22.3.2. Klasyfikacja 380 22.3.2.1. Anionowe środki powierzchniowo czynne 380 22.3.2.2 Kationowe środki powierzchniowo czynne 381 22.3.2.3. Amfoteryczne środki powierzchniowo czynne 382 22.3.2.4. Środki powierzchniowo czynne niejonowe 382 22.3.2.5. Środki emulgująco-żelujące 384 22.4. Dodatki 384 22.4.1. Konserwanty 384 22.4.2. Przeciwutleniacze 386 22.4.3. Barwniki 386 22.4.4. Kompozycje zapachowe 387 22.4.5. Komponenty czynne 387 Rozdział 23. Formy galenowe i fizykochemiczne 388 23.1. Formy bezwodne 389 23.1.1. Sztyfty 389 23.1.2. Inne formy bezwodne 390 23.1.3. Pudry 391 23.1.4. Olejki 393 23.1.5. Maści 394 23.2. Formy wodne 394 23.2.1. Toniki (lotiony) 394 23.2.2. Żele 395 23.2.3. Lipożele 398 23.3. Emulsje 399 23.3.1. Definicja 399 23.3.2. Charakterystyka 399 23.3.3. Nietrwałość emulsji 400 23.3.3.1. Ciśnienie międzyfazowe 400 23.3.3.3.2. Cię¿ar 400 23.3.3.3. Potencjał elektrokinetyczny 401 23.3.3.4. Temperatura 401 23.3.3.5. Dyfuzja cząsteczkowa 401 23.3.4. Skład emulsji 401 23.3.4.1. Faza lipofilowa 401 23.3.4.2. Faza hydrofilowa 402 23.3.4.3. Emulgatory 402 23.3.4.4. Całkowity skład emulsji 404 23.3.4.5. Przygotowanie prostych emulsji 405 23.3.4.6. Przygotowanie emulsji w aerozolu metodą PIT 407 23.3.4.7. Przygotowanie emulsji wielokrotnych 407 23.3.4.8. Przygotowanie emulsji z fazą stałą 408 23.3.4.9. Emulsje submikronowe i nanoemulsje 408 23.4. Mikroemulsje 408 23.4.1. Otrzymywanie mikroemulsji 409 23.4.2. Znaczenie mikroemulsji 409 23.5. Plastry kosmetyczne i plastry uwalniające przezskórnie substancję czynną 410 23.5.1. Plastry uwalniające substancję czynną 410 23.5.2. Plastry kosmetyczne 411 23.5.2.1. Typy 411 23.5.2.2. Ustawodawstwo i tolerancja 412 Rozdział 24. Podstawowe postaci preparatów stosowanych w dermatologii 413 24.1. Preparaty półstałe do użytkowania miejscowego 413 24.1.1. Maści 413 24.1.2. Kremy 413 24.1.3. Papki 414 24.1.4. Żele 414 24.2. Skład 414 24.2.1. Podłoże 415 24.2.1.1. Tolerancja skórna 415 24.2.1.2. Działanie 417 24.2.1.3. Biodostępność składnika aktywnego 417 24.2.1.4. Przenikanie przez skórę 418 24.2.2. Podłoża (bazy) gotowe do wykorzystania 419 24.2.3. Czynniki aktywne 419 24.2.3.1. Skład całkowity 420 24.2.3.2. Roztwory 428. 24.2.4. Stan skóry 429 24.3. Rozmaite typy podłoży 430 24.3.1. Podłoża tradycyjne 430 24.3.2. Skład kilku klasycznych baz 430 Rozdział 25. Systemy nośnikowe 432 25.1. Systemy submikronowe 433 25.1.1. Systemy pęcherzykowe lipidowe 433 25.1.1.1. Przeróżne rodzaje pęcherzyków lipidowych 435 25.1.1.2. Powinowactwo do skóry 437 25.1.1.3. Interakcje z komórką 438 25.1.2. Nanocząsteczki (ryc.r51) 438 25.1.2.1. Nanosfery 438. 25.1.2.2. Nanokapsuły 439 25.1.2.3. Stabilność 440 25.2. Systemy nadmikronowe 440 25.2.1. Mikrosfery 440 25.2.2. Mikrokapsuły 441 25.2.3. Milisfery i milikapsuły 441 25.2.4. Mikrokulki albo perły 442 25.3. Ciekłe kryształy 443 25.3.1. Ciekłe kryształy termotropowe 443 25.3.2. Ciekłe kryształy liotropowe 443 Rozdział 26. Kosmetyki „doustne" 444 26.1. Nazwa i ustawodawstwo 444 26.2. Skład 445 26.2.1. Oligoelementy 445 26.2.2. Drożdże piwne 446 26.2.3. Algi 447 26.3. Forma i zalecenia 447 Piśmiennictwo 449