Wyzwania realizmu (Łukasz Mścisławski)

Czy trudności interpretacyjne nierelatywistycznej mechaniki kwantowej są zagadnieniami, które już dawno przestały być aktualne, czy zawierają jednak pewien twórczy potencjał? Czy istnieje związek między nimi a stanowiskami filozoficznymi, przyjmowanymi poprzez naukowców? A może konfrontacja trudności z tradycyjnymi pytaniami filozoficznymi da szansę na wypracowanie zupełnie nowych teoretycznych narzędzi badawczych, tak potrzebnych współczesnej fizyce?

Książka stanowi prezentację genezy zupełnie nowego spojrzenia na teorie fizyczne, zaproponowanego poprzez brytyjskiego fizyka, Chrisa J. Ishama. Czytelnik zostaje zaznajomiony jednocześnie z najmocniej znanymi problemami interpretacyjnymi mechaniki kwantowej, jak również z nieco mniej popularnymi, które jednak okazują się posiadać doniosłe konsekwencje. Całość prezentacji wskazuje na niezwykłe sprzężenie, które zachodzi między poszukiwaniem coraz ogólniejszych teorii fizycznych, ich formalizmem matematycznym a pewnymi wątkami filozoficznymi. Wynikiem zaś jest sugestia radykalnie odmiennego rozumienia teorii fizycznych, a w rezultacie także związanych z nimi stwierdzeniami filozoficznymi, które dotąd uchodziły za oczywiste.

Wprowadzenie tak abstrakcyjnego aparatu matematycznego, nieraz określanego przez Ishama jako formalizm neorealistyczny oraz zupełna zmiana rozumienia istoty teorii fizycznej i samego pojecia realizmu, została zainicjowana poprzez – jak by sie wydawało – niezwykle drobny krok. Wydaje sie, że jest nim sprecyzowanie, w jaki sposób można formalnie wyrazić kryteria realistyczne wobec teorii fizycznej. Isham czyni to, żądajac istnienia szczególnie okreslonych struktur matematycznych. /Fragment książki/

Łukasz Mścisławski – dominikanin, doktor filozofii, specjalizujący się w filozofii przyrody. Zajmuje się zagadnieniami, które powstają na styku filozofii, matematyki i fizyki.