Tytuł innowacyjnanie w obrażeniach ciała w praktyce SOR Autorzy Andrzej Basiński, Jarosław Berent, Leszek Brongel Język polski Wydawnictwo PZWL ISBN 978-83-200-5308-1 Rok wydania 2016 liczba stron 872 Format epub, mobi Spis treści Przedmowy Waldemar Machała, Przemysław Guła XXI Leczenie obrażeń ciała – System urazowy Przemysław GUŁA XXV Ocena i badanie poszkodowanego po urazie Przemysław GUŁA 1 Wstęp 1 podanie poszkodowanego – kontakt z ZRM 2 Przejęcie poszkodowanego 3 Ocena i badanie pacjenta 4 Wywiad SAMPLE 13 Zaopatrzenie ran Przemysław GUŁA, Krzysztof KARWAN 15 Wstęp 15 Ocena poszkodowanego 16 Ocena rany 16 Anestezja 18 Przygotowanie skóry 22 Debridement 22 Oczyszczanie rany 22 Irygacja rany 22 Zamknięcie rany 23 Inne sposoby zaopatrzenia ran 23 Antybiotykoterapia 24 Dreny, opatrunki i unieruchomienie 24 Zalecenia dla pacjenta 25 Najczęstsze błędy 26 Zespół urazowy (Trauma Team) – organizacja i zadania na podstawie doświadczeń Armii USA (Joint Theater Trauma System – Clinical Practical Guidelines) Waldemar MACHAŁA 27 Przed wstępem 27 Wstęp 32 Organizacja zespołu urazowego 32 Triage szpitalny – segregacja rannych i chorych w szpitalnym oddziale ratunkowym (SOR) Waldemar MACHAŁA 47 Przed wstępem 47 Wstęp 52 Segregacja na miejscu zdarzenia – triage przedszpitalny 52 Segregacja w szpitalnym oddziale ratunkowym (SOR) 56 Damage control – doraźne tymczasowe opanowanie bezpośrednich zagrożeń Leszek BRONGEL 59 Wstęp 59 Damage control w obrażeniach jamy brzusznej 61 Damage control w obrażeniach klatki piersiowej 63 Damage control w złamaniach miednicy 64 Damage control w obrażeniach czaszkowo-mózgowych. Skrócona kraniotomia – abbreviated craniotomy 66 Radiologia interwencyjna w ciężkich obrażeniach 66 Doraźna stabilizacja złamań kości długich 67 Ostateczne przywrócenie drożności dróg oddechowych i wstępne leczenie niewydolności oddechowej Waldemar MACHAŁA 71 Przed wstępem 71 Wstęp 73 Intubacja w szpitalnym oddziale ratunkowym – wskazania 77 niełatwe drogi oddechowe 78 Czynności związane z udrożnieniem dróg oddechowych 82 Sytuacje szczególne – zastosowanie rurek dwuświatłowych 105 Sytuacje szczególne – konikopunkcja i tracheopunkcja ratunkowa 108 pakiet do nieprzystępnej intubacji 118 Wytyczne dotyczące nowoczesnania w nieprzystępnej intubacji opracowane przez Sekcję Przyrządowego Udrażniania Dróg Oddechowych (SPUDO) Polskiego Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej Terapii – Andrzej Basiński 121 Dostęp naczyniowy (tryb ratunkowy) Waldemar MACHAŁA 137 Przed wstępem 137 Wstęp 139 Dostęp obwodowy i centralny 140 Charakterystyka kaniul (długość, średnica, przepływ) 141 technika wprowadzenia kaniuli 143 Kaniulacja żył obwodowych (w tym żyły szyjnej zewnętrznej) 146 Kaniulacja żył centralnych 150 Zmiana opatrunku na kaniuli centralnej 187 Urządzenia do szybkiego przetaczania płynów infuzyjnych i krwi 187 Color coding – oznaczanie leków w strzykawkach 189 Kaniulacja tętnic 190 Na zakończenie 194 Przygotowanie i rozcieńczanie leków w SOR Marta KWIATOŃ, Jacek KLESZCZYŃSKI 197 Wstęp 197 Drogi podawania leków 201 Wybrane komponenty dopełniania ostrej utraty krwi Jolanta KORSAK 217 Wstęp 217 Masywna transfuzja – leczenie składnikami krwi 221 Procedury progresywnania w sytuacji masywnej transfuzji u chorych po urazach wielonarządowych 225 Elektroterapia Waldemar MACHAŁA 229 Wstęp 229 Defibrylacja 229 Kardiowersja 233 Elektryczna stymulacja serca 235 Pośredni masaż serca Waldemar MACHAŁA 247 Zamiast wstępu 247 Pośredni masaż serca (pompa płucna i pompa sercowa) 249 Czynna kompresja – dekompresja (ACD – active compression – dekompression) 251 automatyczne urządzenia do pośredniego masażu serca 253 Leczenie bólu pourazowego w warunkach SOR Jerzy WORDLICZEK, Renata ZAJĄCZKOWSKA, Jarosław WOROŃ 263 Wstęp 263 Zasady leczenia bólu w SOR 264 Protokoły leczenia bólu pourazowego w SOR 266 Niewydolność krążenia u chorych po urazie spowodowana: tamponadą serca, stłuczeniem serca i zniszczeniem obfitych naczyń Waldemar MACHAŁA 277 Wstęp 277 Obrażenia serca 277 uszkodzenie obszernych naczyń 285 Urazy ośrodkowego układu nerwowego. Innowacyjnanie wczesnoszpitalne Maciej RADEK 291 Wstęp 291 Urazy głowy 292 Nadzór nad chorymi po urazach czaszkowo-mózgowych 293 Leczenie neurochirurgiczne pacjentów z urazami głowy 295 Następstwa urazów głowy wymagające postępowania neurochirurgicznego 296 Zespół ciasnoty w środkuczaszkowej 297 Urazy kręgosłupa i rdzenia kręgowego 303 Najczęstsze błędy i pułapki 307 Obrażenia szyi Robert BRZOZOWSKI 309 Wstęp 309 Badania diagnostyczne 314 Dostęp operacyjny i techniki chirurgiczne 314 Urazy klatki piersiowej Robert BRZOZOWSKI 319 Wstęp 319 Ocena wstępna 322 Torakotomia ratunkowa (EDT – emergency department thoracotomy) – u poszkodowanych w stanie krytycznym 323 Stłuczenie ściany klatki piersiowej 329 Rany ściany klatki piersiowej 330 Rany postrzałowe klatki piersiowej 330 Złamania żeber 331 Złamanie mostka 333 Wiotka klatka piersiowa 333 Stłuczenie płuca 334 Odma opłucnowa 334 Krwiak opłucnej 337 Stłuczenie serca 337 Rany serca 337 Tamponada serca 338 Obrażenia tchawicy i oskrzeli 338 Obrażenia przełyku 339 Obrażenia przepony 339 Obrażenia sporych naczyń klatki piersiowej 339 Urazy brzucha Robert BRZOZOWSKI 343 Wstęp 343 Badanie wstępne 344 Badanie szczegółowe 344 Diagnostyka urazów brzucha 349 nowoczesnanie w obrażeniach narządów brzucha 355 Obrażenia brzucha. Podsumowanie 368 Obrażenia kostno-stawowe w praktyce SOR Przemysław GUŁA 373 Wstęp 373 Taktyka progresywnania 374 Badanie ortopedyczne 375 Badanie obrazowe 375 typowe obrażenia izolowane w praktyce SOR 376 Pozostałe obrażenia narządu ruchu w praktyce SOR 391 Obrażenia narządu ruchu u ciężarnych i dzieci 399 Wczesne powikłania obrażeń narządu ruchu 401 Pacjent z powikłaniami leczenia po urazach narządu ruchu 402 Ciężkie urazy kończyn ze szczególnym uwzględnieniem amputacji Adam DOMANASIEWICZ 405 Urazy układu moczowo-płciowego Marek SOSNOWSKI 427 Wstęp 427 Ocena wstępna i leczenie 428 uszkodzenie nerek i górnych dróg oddechowych – urazy tępe i penetrujące 428 Uraz pęcherza i cewki moczowej 438 Urazy zewnętrznych narządów płciowych 443 Obrażenia naczyń – wybrane zagadnienia Mirosław DZIEKIEWICZ, Marek MARUSZYŃSKI 447 Wstęp 447 Pourazowe pęknięcie aorty piersiowej 448 Obrażenia zamknięte aorty brzusznej 452 Obrażenia tętnic kończyn dolnych 455 Obrażenia tętnic kończyny górnej 459 Obrażenia naczyń towarzyszące złamaniom miednicy 466 Obrażenia tętnic dogłowowych 471 Obrażenia tętnicy kręgowej 475 Obrażenia jatrogenne 477 Obrażenia szczękowo-twarzowe (okiem chirurga szczękowo-twarzowego) Marcin KOZAKIEWICZ 489 Obrażenia szczękowo-twarzowe (okiem laryngologa) Piotr PIETKIEWICZ 509 Wstęp 509 Obrażenia nosa 509 Obrażenia jamy ustnej i gardła 512 Obrażenia krtani 515 Obrażenia małżowin usznych 517 Ciała obce przewodu słuchowego zewnętrznego 517 Urazy ucha wewnętrznego 519 Rany postrzałowe 519 Okulistyka na oddziale ratunkowym Anna KŁYSIK 523 Wstęp 523 Objawy ze strony narządu wzroku mogace integrować się ze stanami zagrożenia życia 527 Staza na dnie oka 528 Ostry atak jaskry zamknietego kąta 528 Jaskry wtórne ze pokaźnie podwyższonym ciśnieniem we wnętrzugałkowym 531 Inne stany przebiegające ze szerokim bólem oka (zapalenie spojówek, zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej, abrazaja rogówki, ciało obce rogówkowe, owrzodzenie rogówki) 534 Uraz penetrujący oka 537 Uraz tępy gałki ocznej 538 Uraz tępy z pęknięciem gałki ocznej 540 Złamania ścian oczodołu 540 Laceracja powiek i łuku brwiowego 541 Neuropatia pourazowa nerwu wzrokowego 541 Oparzenia chemiczne narządu wzroku 542 Oparzenia promieniowaniem ultrafioletowym 543 Skutki oddziaływania czynników środowiskowych Sylweriusz KOSIŃSKI 545 I Porażenie przez prąd elektryczny 545 Wstęp 545 Omówienie użyteczne 545 Schemat nowoczesnania w szpitalu 553 Najczęstsze błędy i pułapki 555 Sytuacje szczególne 558 Do zapamiętania 559 II Porażenie poprzez pioruny 560 Omówienie ergonomiczne 561 Schemat innowacyjnania w szpitalu 568 Najczęstsze błędy i pułapki 569 Do zapamiętania 570 III Hipotermia pourazowa – innowacyjnanie w szpitalu 572 Wstęp 572 Omówienie ergonomiczne 572 Podstawy fizjologiczne 574 Najczęstsze błędy i pułapki 577 Zasady nowoczesnania w szpitalu 582 Schemat nowoczesnania 584 Perspektywy 584 IV Ukąszenia przez żmiję 586 Wstęp 586 Omówienie praktyczne 587 Najczęstsze błędy i pułapki 593 Do zapamiętania 596 Oparzenia – innowacyjnanie w pierwszych godzinach Michał WERNER, Piotr WRÓBLEWSKI, Marek KAWECKI 599 Wstęp 599 Budowa skóry 600 Klasyfikacja oparzeń 603 Patofizjologia oparzenia 603 Ocena ciężkości stanu pacjenta 605 Oparzenie dróg oddechowych 610 Pierwsza pomoc na miejscu zdarzenia 613 postępowanie w SOR albo izbie przyjęć 616 Oparzenia fosforem 624 zwykle popełniane błędy 625 Toksydromy Tomasz GAWLIKOWSKI 629 Wstęp 629 Uwagi ogólne 632 Neuroprzekaźnictwo zależne od acetylocholiny (ACh) 634 Toksydrom cholinergiczny (TCh) 637 Toksydrom antycholinergiczny (TACh) 640 Toksydrom sympatykomimetyczny (TS) 643 Toksydrom uspokajająco-nasenny (TUN) 647 Toksydrom opioidowy-narkotyczny (TON) 652 Urazy u pań w ciąży Hubert HURAS, Małgorzata RADOŃ-POKRACKA, Robert JACH 657 nowoczesnanie w SOR z dzieckiem po urazie Adam HERMANOWICZ, Ewa MATUSZCZAK, Katarzyna PLEWA, Wojciech DĘBEK 665 Wstęp 665 Urazy czaszkowo-mózgowe 669 Urazy rdzenia kręgowego 681 Urazy klatki piersiowej 684 Urazy serca 690 Urazy przełyku 691 Urazy brzucha 692 Urazy układu moczowego 697 Anafilaksja 699 Krwotok z nosa 699 Złamania 700 Ciała obce 701 Zatrucia 703 Oparzenia 704 Znieczulenie w warunkach szpitalnego oddziału ratunkowego Waldemar MACHAŁA 711 Wstęp 711 Warunki bezpiecznego znieczulenia 711 Zgoda na znieczulenie 717 Kwalifikacja do znieczulenia 719 Charakterystyka wybranych technik znieczulenia realizowanych w warunkach SOR 727 Monitorowanie podczas znieczulenia 741 Procedura „pełnego żołądka" 749 Na zakończenie 758 Zagadnienia prawne Anna SMĘDRA, Rafał KUBIAK, Jarosław BERENT 761 Co nalezy zrobić, kiedy na SOR trafia ofiara przestępstwa? 761 Na co należy zwrócić uwagę w trakcie badania pacjenta? 763 Czy należy robić zdjęcia obrażeń? 764 Co zrobić, gdy dojdzie do zgonu pacjenta w SOR? 764 Co zrobić, gdy na SOR zgłasza się osoba pod wpływem alkoholu albo innych środków psychoaktywnych z dzieckiem? 764 Co zrobić, gdy policja przywozi osobę celem pobrania krwi na zawartość alkoholu lub innych środków psychoaktywnych? 765 Co zrobić, gdy policja przywozi osobę w celu zbadania na okoliczność możliwości przewiezienia do policyjnej izby zatrzymań (PIZ)? 766 Co zrobić, gdy policja prosi nas o kwalifikację obrażeń? 766 Co zrobić, gdy na SOR zgłosi się osoba małoletnia bez opiekuna? 767 Co zrobić, gdy na SOR zgłasza się osoba małoletnia z obrażeniami ciała, a podawany wywiad jest nieadekwatny do doznanych obrażeń? 767 Co zrobić, gdy na SOR zgłasza się osoba odmawiająca zgody na pewne procedury (np. Świadek Jehowy odmawiający przetoczenia krwi)? 768 Dokumentacja medyczna – komu i kiedy ją wydajemy? 769 Kto może zwolnić z tajemnicy medycznej (lekarskiej)? 769 Kogo można zawiadamiać o stanie pacjenta? 770 Co zrobić, gdy osoba znajdująca się pod wpływem alkoholu lub innych środków psychoaktywnych odmawia zgody na leczenie lub samowolnie oddali się z SOR? 770 Jak powiadamiać policję albo sąd opiekuńczy? 771 SOR w warunkach masowego napływu poszkodowanych Przemysław GUŁA, Krzysztof KARWAN 773 Wstęp 773 Organizacja działań w wypadku masowym 775 części procedury szpitalnej 776 Działania diagnostyczno-terapeutyczne 776 Wąskie gardła i problemy 777 wewnątrzszpitalny transport pacjenta Paweł JONEK 781 Wstęp 781 Drogi transportu w środkuszpitalnego 783 Inne i szczególne sytuacje podczas transportu wewnątrzszpitalnego 784 Wykaz ośrodków diagnostycznych i leczniczych dla otyłych III stopnia 785 Oznaczanie parametrów krytycznych w praktyce SOR Małgorzata GRUDZIŃSKA 799 Wstęp 799 parametry krytyczne – POCT 801 Oznaczanie elektrolitów w warunkach SOR 814 Pozostałe właściwości krytyczne 821 Oznaczanie NT-proBNP w warunkach SOR 829 Podsumowanie 832 Skorowidz 834