Dramaty. wesele, komedia próżności, do ostatniej chwili (Elias Canetti)

Niniejszy tom i należy to wyraźnie podkreślić jest więc, nolens volens, pierwszą prezentacją całości znanego nam dorobku dramaturgicznego Eliasa Canettiego w języku polskim. Przekładu wszelkich trzech tekstów podjął się przy tym znamienity krakowski tłumacz Ryszard Wojnakowski.

Dzieje się to niemal po trzech dekadach od śmierci noblisty, a w przypadku Komedii próżności po dziewięćdziesięciu latach od daty powstania utworu. Czy wydawniczy i translatorski trud jest uzasadniony? Czy mimo upływu czasu teksty Canettiego mogą wciąż wzbudzać zainteresowanie współczesnej publiczności? Czy mówią coś nie tylko o epoce, w której postały, lecz i o kondycji człowieka w ogóle, zachowując swą aktualność także i dziś? Tom otwiera więc Wesele.

Sztukę Canetti napisał w roku 1932, na prapremierę musiała ona poczekać ponad trzy dekady, bo do roku 1965, kiedy to wywołała oburzenie krytyków i publiczności. []. Fasadowa moralność bohaterów dramatu, a właściwie jej brak, ujawnia się dobitnie w trakcie tytułowej uroczystości.

Rytuał wesela pozwala bowiem na zestawienie ze sobą w jednym obrazie postaci o rozmaitej proweniencji i statusie społecznym, realne jest też zdiagnozowanie konfliktów i podskórnych motywacji, jakie nimi rządzą.

[] Powstała w latach 19331934 Komedia próżności przenosi nas do bliżej nieokreślonego państwa, którego władze zakazują swoim obywatelom używania lusterek, robienia i posiadania fotografii. Dodatkowo wydany zostaje bezwzględny nakaz zniszczenia wszystkich wymienionych przedmiotów, odstępstwa zaś mają być karane śmiercią.

[] Podobnym schematem konstrukcyjnym posługuje się Elias Canetti w swym ostatnim opublikowanym dramacie, jakim jest Do chwili ostatniej z 1956 roku. Tym razem autor przenosi nas gdzieś w odległą przyszłość, w której udało się zbudować społeczeństwo pozbawione lęku przed śmiercią.

Wszystkie trzy zaprezentowane tu po raz pierwszy w języku polskim dramaty Eliasa Canettiego układają się więc w swoistą całość. Choć powstawały w zróżnicowanych okresach i z odmiennych pobudek, łączy je swoisty rozrachunek ze społeczeństwem czy raczej z mechanizmami ujawniającymi się pomiędzy władzą, masą a jednostką.

To zbliża dramaturgię noblisty do jego utworów prozatorskich i głównych tematów, jakie poruszał już od wczesnych lat trzydziestych XX wieku. Mimo upływu lat jego teksty zdają się coraz bardziej zyskiwać na aktualności, autor zaś swą intuicją i stawianymi diagnozami stanowczo wyprzedzać własną epokę.

Z wprowadzenia Pawła Zarychty Tytuł Dramaty Autor Elias Canetti Wydawnictwo Eperons-Ostrogi EAN 9788366102828 ISBN 9788366102828 Kategoria Literatura, Dramat ilość stron 630 Rok wydania 2021 Oprawa broszurowa