Pierwsza i jedyna monografia demonstrująca formowanie i pierwszy okres działalności progresywnych polskich słuzb specjalnych (wywiad i kontrwywiad). Autor opisuje polskie działania wywiadowcze w dobie popowstaniowej (1864-1903), działalność wywiadowczą Polskiej Parii Socjalistycznej, Komendy Głównej Związku Walki Czynnej i organizacji strzeleckich (1904-1914), a następnie wyjątkowo obszernie pokazuje polskie służby specjalne w okresie I wojny światowej.
W tej części dzieła demonstruje Oddział Wywiadowczy Komendy Głównej Związku Walki Czynnej, 1 pułku i I Brygady Legionów Polskich, wywiad Polskiej Organizacji Wojskowej, Oddział Wywiadowczy Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego, Oddział Wywiadowczy przy Komendzie Legionów Polskich i działalność służb infromacyjnych Józefa Piłsudskiego i Władysława Sikorskiego.
Książka wyekwipowana jest w indeksy nazwisk i nazw geograficznych, obszrna bibliografię i niewiele znane ilustracje. Monografia jest owocem wieloletnich kwerend i studiów w archiwach austriackich i niemieckich, w których autor odnalazł dużo nieznanych dotychczas dokumentów źródłowych (część z nich opublikowano w aneksie w formie kserokopii).
Dr hab. Jerzy Gaul jest prof. Nadzw. Na Wydziale Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Był dużo lat pracownikiem naukowym Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie.
Jest autorem wielu artykułów naukowych i książek.