Pożegnanie jesieni (Stanisław Ignacy Witkiewicz)

Pożegnanie jesieni jest najszczególniej znaną powieścią Stanisława Ignacego Witkiewicza. Jej tematem są przeżycia grupy dekadentów (z Atanazym Bazakbalem na czele), którzy na co dzień żyją w dusznej i męczącej atmosferze głębokiego kryzysu egzystencjalnego i kulturowego; w których - lecz - każdego dnia odzywa się w sposób namacalny potęgujące się poczucie "metafizycznej dziwności istnienia". Tymczasem ani "rozmowy istotne", anizróżnicowane eksperymenty psychologiczne i artystyczne, które są udziałem głównych bohaterów, nie zapobiegną postępującej degrengoladzie. W tle dokonują się bowiem gwałtowne przemiany społeczno-polityczne zmierzające do rewolucji "niwelistycznej", która nie tylko spowoduje powszechną mechanizację (połączoną z od­in­dy­wi­duali­zo­wa­niem człowieka),również zniszczy religię, filozofię i sztukę. Witkiewicz w Pożegnaniu jesieni pokazuje zatem dobitnie i sugestywnie - w standardowy dla siebie sposób: na poły groteskowo, na poły realistycznie - tragiczną wizję unicestwienia jednostki ("Istnienia Poszczególnego"), a także upadku całej kultury.