Bizantyński epos dla średnio zaawansowanych. "katomyomachia" teodora prodromosa jako tekst trzeciego stopnia Uniwersytet śląski (Uniwersytet Śląski)

Analiza wpływu Homera na literatury różnych epok i społeczeństw jest jednym z najobszerniejszych zagadnień badawczych związanych z literacką recepcją. Iliada i Odyseja do teraz są jednymi z najszczególniej rozpoznawalnych utworów literackich powstałych w kulturze europejskiej, a badania nad samymi poematami prowadzone są bezustannie, od początku istnienia filologii jako nauki.

Homer byłzdecydowanie najmocniej popularnym autorem w Bizancjum, świadczy o tym chociażby ilość zachowanych rękopisów zawierających dzieła przypisywane Poecie. Obecny był na wszystkich poziomach kształcenia, jednak jedynie nieliczni naprawdę studiowali wielkie dzieła greckiego mistrza.

Większość uczniów – przyszłych intelektualistów Konstantynopola – poznawała zwykle pierwszą księgę Iliady i ewentualnie jej streszczenia. Natomiast przypisywaną Poecie Batrachomyomachię, będącą utworem wprowadzającym do lektury eposów, znali wszyscy, którzy przeszli przez system nauczania „średniego" szczebla.

Tekst ten doczekał się w czasach bizantyńskich swego naśladowcy w osobie Teodora Prodromosa, autora Katomyomachii, która jest przedmiotem niniejszego opracowania. Książka składa się z części wprowadzającej, do której należą: dane o autorze i okolicznościach, w jakich powstawała „Wojna kocio-mysia" oraz przegląd obecności kotów i myszy w literaturze antycznej i bizantyńskiej.

Główna część pracy to analiza tekstu w ujęciu transtekstualnym, zaproponowanym poprzez Gerarda Genette’a w eseju pt. Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia. Ponieważ Katomyomachia stanowi literacki palimpsest oparty na innym palimpseście, zdecydowałam się zaproponować, analogiczną do genetteowskiej, koncepcję tekstu trzeciego stopnia.

Analiza prowadzi do próby ustalenia realnych przestrzeni konceptualnych, dla których przeznaczony był tekst Prodromosa. Do studium dołączone zostały tłumaczenia na język polski dwóch tekstów greckich – Katomyomachii i przypisywanych Prodromosowi Schede tou myos.