Potop to druga część Trylogii Henryka Sienkiewicza. Powieści te, pisane ku pokrzepieniu serc, przedstawiają doniosłe wydarzenia z historii, żeby pokazać, że dzięki odwadze, honorowi i jedności narodowej kraj może wyjść cało z każdego zagrożenia. W Potopie jest to wojna ze Szwecją w latach 1655-1660, z powodu swej gwałtowności i początkowych ogromnych sukcesów najeźdźcy zwana potopem szwedzkim. Na tle prawdziwych wydarzeń historycznych rozwija się wątek romansowy, opowiadający o miłości Oleńki Billewiczówny i Andrzeja Kmicica. Bohater jest początkowo awanturnikiem, który poprzez własną dumę, pychę i porywczość opowiada się po niewłaściwej stronie, traci honor, szacunek ludzki i narzeczoną. Czy uda mu się wszystko odzyskać i naprawić swoje winy? Jaki sposobem może tego dokonać? Sienkiewicz po mistrzowsku prowadzi czytelnika przez kolejne przygody, niebezpieczeństwa, nagłe zwroty akcji, rozwijając panoramę obyczajowości Polski szlacheckiej.